EğlenceAvcısı
Member
Şehirde yaşayanların hafta sonu cümbüş anlayışı değişti… Bugün -yasak bulunmasına rağmen- ormanlık alanlardan yükselen dumanlarla İstanbul dev bir barbeküye dönüştü. Ya evvelce, bu kadim kentin insanları hafta sonunda nerelere sarfiyat, ne yer, ne içerlerdi? İşte 90 yıl evvel İstanbulluların zevki sefa sürdüğü yerler…
Osmanlı’da 1839 yılından daha sonra, Türkiye Cumhuriyeti’nde ise 1924 yılından itibaren cuma günü resmi tatil günü olarak ilan edilmişti. 1935 yılında TBMM’de alınan kararla hafta sonu tatili cumartesi günü saat 13.00’ten başlayarak, pazartesi sabahına kadar 35 saat olarak belirlendi.
1930’lı yılların Vakit gazetesinde “Haluk Cemal” (Beydeşman) imzalı, 17 gün süren “Cuma Günlerini Nasıl Geçirmeli?” başlıklı yazı dizisi hem 92 yıl evvelki İstanbul’un artık ne hale geldiğini, tıpkı vakitte insanların hafta sonu cümbüşlerinin nasıl değiştini gözler önüne seriyor. İşte 1930 yılında “İstanbulluların” denize girdikleri, piknik yaptıkları, çay-kahve içip müskirat tükettikleri, köfte-ekmek yedikleri mesire alanları…
Rumeli Kavağı, Altınkum, Yenimahalle, Otuz Bir Suyu, Fırıldak Bahçesi: Altınkum haritalarda sıra taşlar namıyla işaret edilen mevkide ve Rumeli Kavağı’ndan beş dakika aralıktadır. Üst tarafında Mavromolos denilen ve bugün Altıntaş ismine tahvil edilen (dönüştürülen) ikinci bir mesire alanıyla temas eder.
Altınkum Plajı’nın iskelesi, 1930. (Foto: Depo Photos)
Altınkum, Karadeniz Boğazı’nın en latif bir plajı olup Boğaz’dan içeri giren pak suların birinci uğradığı banyo mahallidir. Burasının şimdiye kadar mesire olarak açılmaması bu havalinin vaktiyle menatık-ı memnua askeriye (askeri yasak bölge) dahilinde bulunmasından ileri gelmiş ve nihayet bu müstesna mevki ihya edilerek kıyıya konu banyo odalarıyla süslü şık bir plaj ile üst dorukta set set kameriyelerle örülü bir gazino yaptırılmıştır.
Banyo odaları ve kameriyeleriyle Altınkum Plajı, 1930. (Foto: Depo Photos)
Gazino ve banyo fiyatı bir çift için 7 lira kadar fiyat, bunun içine yemek de dahildir. Altınkum’a giden bir kimse düzgün bir tatil günü geçirmek imkanına her vakit için maliktir.
Altınkum Plajı’nda denize girenler, 1930. (Foto: Depo Photos)
Altınkum’un büyük gazinosundan çıkanlar iki tarafı sıra çınarlarla süslü bir yolla karşılaşırlar. Bu yol 10 dakika uzadıktan daha sonra Rumelikavağı’nda biter.
Göksu vapuruyla Altınkum Plajı’na gelenler, 1930. (Foto: Depo Photos)
Rumelikavağı, köprüden (eski Galata Köprüsü) 24.5 kilometre uzaklıkta olup vapurla 1 saat 45 dakika sürer. Şirket-i Hayriye’nin (şimdiki Kent Hatları) yeni tarifesine nazaran gidip-gelme birinci mevki 46.5 kuruş, ikinci mevki 41.5 kuruştur.
CAZBANT EŞLİĞİNDEN DÖNEN ÇİFTLER
Kavağın cümbüş yerleri vapur iskelesi başındaki büyük gazino ile Liman Caddesi güzergâhındaki Otuz Bir Suyu mesiresidir. Deniz kenarında etrafını yeşil çınarların kapladığı büyük gazino günün her saatinde gülen, eğlenen kesif (yoğun) bir halk kaplı, ortadaki dans yeri cazbandın (caz müziği çalan orkestra) nağmeleri içinde dönen çiftlerle doludur.
Büyük gazino ucuzdur. Yemeğini, içkisini konutundan getirenler 25 kuruşa kahve, 50 kuruşa bira içerek akşama kadar otururlar. Otuz Biri Suyu’nda bu kalabalığa rast gelinmez, buraya gelenler dansın, kalabalığın, çalgının kendilerine veremediği zevki, pak suda ve pak havada bulurlar.
CUMA GÜNLERİ ÇALGI, MÜSKİRAT EHVEN!
Rumeli Kavağı’na 15 dakika aralıktaki Yenimahalle kentin mamur aksamından biridir. Bu yerin vapur fiyatları kavakla birdir, cümbüşünü de kıyıdaki tek tük gazinolar ve Fırıldak Bahçesi teşkil eder. İki gazino cuma günleri çalgı getirir, meşrubat 10 kuruştur. Müskirat (alkollü içki) da ehvendir (ucuz), bahçede bira 50, kahve 25 kuruştur. Kavak-Yenimahalle yolu üzerinde bulunan bu bahçe küçük bir koru ortasında küçük mini bir cennettir.
Mesarburnu, Çırçır, Şifa, Kestane, Hünkar, Fındık: Boğaz’ın iki kıyısına baktığımız vakit memuriyetin birçoklarını Rumeli tarafında, azını da Anadolu kıyılarında görürüz. Biri ne kadar sakin ve bakımsız ise karşısı aksi olarak sevinç ve kahkahayla süslü gazinolar ve konutlarla doludur.
Yenimahalle’yi geçince Mesarburnu‘ndan itibaren cümbüş yerleri başlar. Mesarburnu, Sarıyer’in iskelesidir. Zikzak yapmayan vapurlar 58 dakikada gelirler, birinci mevki gidip-gelme 46,50 kuruş, ikinci mevki 41,30 kuruştur.
Mesarburnu ve Sarıyer’de büyük rıhtımdan ve sessiz sıra kahvelerden öteki hiç bir mesire yoktur. Ancak insan içeri hakikat uzandıkça ağaçlıklar içinde yine hoş sularla karşılaşır. Bu lezzetli ve saf sular Çırçır, Şifa, Kestane ve Fındık her biri başka bir mesire içine akar.
ÇEKÇEK 50 KURUŞ, FAYTON 80 KURUŞ
Çırçır iskeleden iki tarafı yaşlı çınarlarla süslü uzun yoldan yarım saat sürer, otomobille 10 dakikada gidilir. İstanbul’da hiç görünmeyen tek atlı ve iki taraflı çekçekler buraya kadar 50 kuruş, faytonlar 80 kuruş alırlar, bu fiyat şimdi maktu (kesin) üzeredir.
Çırçır’da sıra sıra ağaçlar içinde setlerle çevrilmiş büyük bir gazino vardır. Su buraya 24 saatte iki ton vererek küçük bir çeşmeden gelir. En saf suyun nefaseti (kıymeti) 11-5 içinde olduğuna nazaran, Çırçır suyunun derece-i nefaseti (kıymet derecesi) 5 mikyasındadır (ölçüdür).
Gazinoda kimi birtakım bir çalgı bulunur. Ve adam başına kahve-çay 25 kuruştur. İsteyen aileler gazinodan iskemle yerine bir hasır alırlar, bunun üzerine yerleşirler.
KAHVESİYLE MEŞHUR KIR GAZİNOLARI
Çırçır’ın hasır âlemi epeyce meşhurdur. Şifa ve Fındık suyuna otomobille 7 dakikada gidilir. Otomobiller bu uzaklık için 50 kuruş alırlar. İki su başında da kahve ve nargilesiyle tanınan iki kır gazinosu vardır. Fiyatlar 15-20 kuruş içindedır.
YA YAYA YA DA EŞEKLE ÇIKILIR
Hünkâr suyu büyük bir zirve üzerindedir. Otomobiller bu zirvenin eteğine kadar gelir ve 50 kuruş alırlar. Yol üste kadar bir kesim sarptır. Bunun için yaya olarak yahut eşekle çıkılır. Doruktaki gazino, Boğaz’ın en hoş koylarına bakar.
NEŞELİ GEZİNTİLER VE GECE PİYASALARI
Gazino fiyatları oburlarının birebirdir. Suyun safiyeti (saflığı) 3 derece mikyasındadır. Cuma günleri sular binlerce ailelerle dolar ve vapurlar en hayli yolcusunu bu iskeleye çıkarırlar. Akşamüzeri Büyükdere’ye uzanan ve geçen sene kusursuz bir biçimde tamir edilen rıhtım uzunluğunda sevinçli gezintiler ve gece piyasaları (bir yol üzerinde gidip gelerek gezinme) da başlı başına bir âlemdir.
Büyükdere, bentler, Fıstık ve Sultan suları, Kara Kâhya’nın Bağı: Boğaziçi’nin iki kıyısına dikkatle bakanlar kesinlikle bir kıyının çıkıntısı karşısında öteki kıyının girintisini bulurlar. Bu girinti ve çıkıntılarla Büyükdere ikinci koyu teşkil eder. Vapurlar köprüden bu iskeleye 55 dakikada varırlar.
Büyükdere, Boğaz’ın en kalabalık, en muntazam mahallesidir. Burada oturanların birçoklarını memleketimizde bulunan ecnebiler, güçlü ve orta halli halk zümresi teşkil eder. Cuma günleri bütün sokaklar, rıhtım uzunluğu gazinolar hıncahınç doludur.
İSKELE ÜZERİNDEKİ GAZİNOLAR PAHALI
Büyükdere’nin cümbüş yerleri iskele üzerinde ve kıyıdaki sıra gazinolarla onun yakınında bulunan deniz hamamı (kumsal), çayır ve büyük çeşit yoluyla gidilen sular ve bentlerdir. İskele üstündeki gazinoda fiyatlar yüksektir; meşrubat 50, içkiler 100 kuruştur. Öbür gazinolar nispeten daha ucuzdur. Kahve 10-20 kuruşa içilebilir. Ancak bunlarda çalgı yoktur.
Büyükdere kıyısında hatıra fotoğrafı çektiren bayanlar, 1930. (Foto: Depo Photos)
Rıhtımdan ayrılan yol Fıstık ve Sultan sularına, Kara Kâhya’nın Bağı‘na sarfiyat. Fıstık ve Sultan suları kendi namlarıyla tevsi edilen (yayılan) iki farklı mesirenin ortasından akar. Otomobille 20 dakika uzaklıktadır. Tek atlı çekçekler buraya pazarlıkla 75 kuruşa masraflar. Su başlarındaki gazinolara birtakım cumalar çalgı da gelir, bu biçimde kahve ve çay 25 kuruştur.
KOŞAR, OYNAR, PARASIZ EĞLENİRLER
Kara Kâhya’nın Bağı daha çok kendi kendine çalgısız eğlenmek isteyenlerin ziyaret ettiği bir mesiredir. Buraya aileler sepet sepet yemekleriyle gelirler. Çayırlıklarda papatyalar içinde koşar, oynar ve parasız eğlenirler. Beyoğlu’na 56 kilometre arada bulunan bentlere tenezzüh (gezinti) için gidecekler cuma sabahı gün doğuşunda arabaya binmelidirler. Aksi takdirde dönüş karanlıklarda, tehlikeli ve epeyce müziçtir (tedirgin edici).
Otomobil Büyükdere şosesini (taş kırıkları üzerine kum döşenip silindir geçirilerek yapılan yol) takiben iki saatte Belgrad Ormanları’na girer ve yol burada sık ağaçlarla kapalı dar bir patika haline geldiğinden artık seyrüsefere (trafik) müsait değildir.
GEYİK, YABAN DOMUZU VE KURT AVLANIR
Bentler buradan yaya bir saat ileride ve yedi çeşitli yerde inşa edilmiştir. Bunların üçü Beyoğlu’na, dördü de İstanbul’a su verir, bir araba bentlere gidip gelmeye 30 lira alır. Aralığın uzunluğu ve araba fiyatlarının değerliği yüzünden bentler kalabalık olmaz, cumaları tek tük özel arabalarıyla gelen ziyaretçilerden diğer kimse bulunmaz. Yalnız av mevsiminde Belgrad Ormanları’na sık sık av tenezzühleri tertip edilir ve ağaçlıklar içinde geyik, yaban domuzu, kurt avlanır.
Kalender, Kanlıkavak, Rumeli Hisarı, Bebek: Büyükdere’den daha sonra artık Boğaz’ın bu kıyısında mesire yerleri azalmaya başlamıştır ve Kalender işte bunların en sonuncularından biridir. Kalender’in iskelesi Yeniköy’dür. Cumaları burası kalabalık olur, meşhur Kalender Gazinosu ucuzdur. Kahve 10 kuruştur. İçkiler özel ancak mutedil (ölçülü) bir tarifeye tâbidir.
EMİRGAN’DAKİ ÇİLEK TARLALARI
İstanbul’un fethindilk evvelden büyük bir servi ormanı olan Emirgan çilek tarlaları ve Kanlıkavak namıyla maruf olan suyuyla tanınmıştır. Emirgan Korusu cuma günleri pek kalabalık olur.
GİDİŞ-DÖNÜŞ 8 LİRA
Kanlıkavak, Hacı Osman bayırında ve köyün yarım saat kadar güneybatısındadır. Bu su beş santimetre kutrunda (çap) bir borudan akar. Arabayla gidilir. Bir araba Şişli’den buraya azimet avdet (gidiş-dönüş) 8 lira alır, gazinosu yoktur.
Vaktiyle Bizans imparatorunun hapishanesi olan Rumeli Hisarı, İstanbul’un görülecek yerlerinden biridir. Burasını cuma günleri kimi meraklılar ziyaret ederler. Küçük bir bahşiş mukabilinde rehberiniz sizi gezdirerek izahat verir.
Bebek Koyu, 1930 (Foto: Depo Photos)
BEBEK’İN ESKİ İSMİ
Hisarlardan ayrılan büyük ve muntazam şose Bebek Koyu’nda biter. Köprüden 27 dakika uzaklıkta olan Bebek’in eski ismi Şile’dir, iskele manasınadır.
Bebek Gazinosu, 1930. (Foto: Depo Photos)
Bebek’e Eminönü’nden tramvay, birinci mevki 12,25, ikinci mevki 9,75 kuruştur. Bebek’in birinci cümbüş yerini meşhur bahçesi (Bebek Gazinosu) teşkil eder. Burada meşrubat 25 kuruştan başlar.
*Yazı, 14 Mayıs-6 Haziran 1930 tarihleri içinde “Cuma Günlerini Nasıl Geçirmeli?” başlıklı tefrikadan derlenmiştir.
YARIN: 90 yıl evvel İstanbul halkı hafta sonları nasıl eğleniyordu? 2. Kısım: Anadolu Yakası
Osmanlı’da 1839 yılından daha sonra, Türkiye Cumhuriyeti’nde ise 1924 yılından itibaren cuma günü resmi tatil günü olarak ilan edilmişti. 1935 yılında TBMM’de alınan kararla hafta sonu tatili cumartesi günü saat 13.00’ten başlayarak, pazartesi sabahına kadar 35 saat olarak belirlendi.
1930’lı yılların Vakit gazetesinde “Haluk Cemal” (Beydeşman) imzalı, 17 gün süren “Cuma Günlerini Nasıl Geçirmeli?” başlıklı yazı dizisi hem 92 yıl evvelki İstanbul’un artık ne hale geldiğini, tıpkı vakitte insanların hafta sonu cümbüşlerinin nasıl değiştini gözler önüne seriyor. İşte 1930 yılında “İstanbulluların” denize girdikleri, piknik yaptıkları, çay-kahve içip müskirat tükettikleri, köfte-ekmek yedikleri mesire alanları…
Rumeli Kavağı, Altınkum, Yenimahalle, Otuz Bir Suyu, Fırıldak Bahçesi: Altınkum haritalarda sıra taşlar namıyla işaret edilen mevkide ve Rumeli Kavağı’ndan beş dakika aralıktadır. Üst tarafında Mavromolos denilen ve bugün Altıntaş ismine tahvil edilen (dönüştürülen) ikinci bir mesire alanıyla temas eder.
Altınkum Plajı’nın iskelesi, 1930. (Foto: Depo Photos)
Altınkum, Karadeniz Boğazı’nın en latif bir plajı olup Boğaz’dan içeri giren pak suların birinci uğradığı banyo mahallidir. Burasının şimdiye kadar mesire olarak açılmaması bu havalinin vaktiyle menatık-ı memnua askeriye (askeri yasak bölge) dahilinde bulunmasından ileri gelmiş ve nihayet bu müstesna mevki ihya edilerek kıyıya konu banyo odalarıyla süslü şık bir plaj ile üst dorukta set set kameriyelerle örülü bir gazino yaptırılmıştır.
Banyo odaları ve kameriyeleriyle Altınkum Plajı, 1930. (Foto: Depo Photos)
Gazino ve banyo fiyatı bir çift için 7 lira kadar fiyat, bunun içine yemek de dahildir. Altınkum’a giden bir kimse düzgün bir tatil günü geçirmek imkanına her vakit için maliktir.
Altınkum Plajı’nda denize girenler, 1930. (Foto: Depo Photos)
Altınkum’un büyük gazinosundan çıkanlar iki tarafı sıra çınarlarla süslü bir yolla karşılaşırlar. Bu yol 10 dakika uzadıktan daha sonra Rumelikavağı’nda biter.
Göksu vapuruyla Altınkum Plajı’na gelenler, 1930. (Foto: Depo Photos)
Rumelikavağı, köprüden (eski Galata Köprüsü) 24.5 kilometre uzaklıkta olup vapurla 1 saat 45 dakika sürer. Şirket-i Hayriye’nin (şimdiki Kent Hatları) yeni tarifesine nazaran gidip-gelme birinci mevki 46.5 kuruş, ikinci mevki 41.5 kuruştur.
CAZBANT EŞLİĞİNDEN DÖNEN ÇİFTLER
Kavağın cümbüş yerleri vapur iskelesi başındaki büyük gazino ile Liman Caddesi güzergâhındaki Otuz Bir Suyu mesiresidir. Deniz kenarında etrafını yeşil çınarların kapladığı büyük gazino günün her saatinde gülen, eğlenen kesif (yoğun) bir halk kaplı, ortadaki dans yeri cazbandın (caz müziği çalan orkestra) nağmeleri içinde dönen çiftlerle doludur.
Büyük gazino ucuzdur. Yemeğini, içkisini konutundan getirenler 25 kuruşa kahve, 50 kuruşa bira içerek akşama kadar otururlar. Otuz Biri Suyu’nda bu kalabalığa rast gelinmez, buraya gelenler dansın, kalabalığın, çalgının kendilerine veremediği zevki, pak suda ve pak havada bulurlar.
CUMA GÜNLERİ ÇALGI, MÜSKİRAT EHVEN!
Rumeli Kavağı’na 15 dakika aralıktaki Yenimahalle kentin mamur aksamından biridir. Bu yerin vapur fiyatları kavakla birdir, cümbüşünü de kıyıdaki tek tük gazinolar ve Fırıldak Bahçesi teşkil eder. İki gazino cuma günleri çalgı getirir, meşrubat 10 kuruştur. Müskirat (alkollü içki) da ehvendir (ucuz), bahçede bira 50, kahve 25 kuruştur. Kavak-Yenimahalle yolu üzerinde bulunan bu bahçe küçük bir koru ortasında küçük mini bir cennettir.
Mesarburnu, Çırçır, Şifa, Kestane, Hünkar, Fındık: Boğaz’ın iki kıyısına baktığımız vakit memuriyetin birçoklarını Rumeli tarafında, azını da Anadolu kıyılarında görürüz. Biri ne kadar sakin ve bakımsız ise karşısı aksi olarak sevinç ve kahkahayla süslü gazinolar ve konutlarla doludur.
Yenimahalle’yi geçince Mesarburnu‘ndan itibaren cümbüş yerleri başlar. Mesarburnu, Sarıyer’in iskelesidir. Zikzak yapmayan vapurlar 58 dakikada gelirler, birinci mevki gidip-gelme 46,50 kuruş, ikinci mevki 41,30 kuruştur.
Mesarburnu ve Sarıyer’de büyük rıhtımdan ve sessiz sıra kahvelerden öteki hiç bir mesire yoktur. Ancak insan içeri hakikat uzandıkça ağaçlıklar içinde yine hoş sularla karşılaşır. Bu lezzetli ve saf sular Çırçır, Şifa, Kestane ve Fındık her biri başka bir mesire içine akar.
ÇEKÇEK 50 KURUŞ, FAYTON 80 KURUŞ
Çırçır iskeleden iki tarafı yaşlı çınarlarla süslü uzun yoldan yarım saat sürer, otomobille 10 dakikada gidilir. İstanbul’da hiç görünmeyen tek atlı ve iki taraflı çekçekler buraya kadar 50 kuruş, faytonlar 80 kuruş alırlar, bu fiyat şimdi maktu (kesin) üzeredir.
Çırçır’da sıra sıra ağaçlar içinde setlerle çevrilmiş büyük bir gazino vardır. Su buraya 24 saatte iki ton vererek küçük bir çeşmeden gelir. En saf suyun nefaseti (kıymeti) 11-5 içinde olduğuna nazaran, Çırçır suyunun derece-i nefaseti (kıymet derecesi) 5 mikyasındadır (ölçüdür).
Gazinoda kimi birtakım bir çalgı bulunur. Ve adam başına kahve-çay 25 kuruştur. İsteyen aileler gazinodan iskemle yerine bir hasır alırlar, bunun üzerine yerleşirler.
KAHVESİYLE MEŞHUR KIR GAZİNOLARI
Çırçır’ın hasır âlemi epeyce meşhurdur. Şifa ve Fındık suyuna otomobille 7 dakikada gidilir. Otomobiller bu uzaklık için 50 kuruş alırlar. İki su başında da kahve ve nargilesiyle tanınan iki kır gazinosu vardır. Fiyatlar 15-20 kuruş içindedır.
YA YAYA YA DA EŞEKLE ÇIKILIR
Hünkâr suyu büyük bir zirve üzerindedir. Otomobiller bu zirvenin eteğine kadar gelir ve 50 kuruş alırlar. Yol üste kadar bir kesim sarptır. Bunun için yaya olarak yahut eşekle çıkılır. Doruktaki gazino, Boğaz’ın en hoş koylarına bakar.
NEŞELİ GEZİNTİLER VE GECE PİYASALARI
Gazino fiyatları oburlarının birebirdir. Suyun safiyeti (saflığı) 3 derece mikyasındadır. Cuma günleri sular binlerce ailelerle dolar ve vapurlar en hayli yolcusunu bu iskeleye çıkarırlar. Akşamüzeri Büyükdere’ye uzanan ve geçen sene kusursuz bir biçimde tamir edilen rıhtım uzunluğunda sevinçli gezintiler ve gece piyasaları (bir yol üzerinde gidip gelerek gezinme) da başlı başına bir âlemdir.
Büyükdere, bentler, Fıstık ve Sultan suları, Kara Kâhya’nın Bağı: Boğaziçi’nin iki kıyısına dikkatle bakanlar kesinlikle bir kıyının çıkıntısı karşısında öteki kıyının girintisini bulurlar. Bu girinti ve çıkıntılarla Büyükdere ikinci koyu teşkil eder. Vapurlar köprüden bu iskeleye 55 dakikada varırlar.
Büyükdere, Boğaz’ın en kalabalık, en muntazam mahallesidir. Burada oturanların birçoklarını memleketimizde bulunan ecnebiler, güçlü ve orta halli halk zümresi teşkil eder. Cuma günleri bütün sokaklar, rıhtım uzunluğu gazinolar hıncahınç doludur.
İSKELE ÜZERİNDEKİ GAZİNOLAR PAHALI
Büyükdere’nin cümbüş yerleri iskele üzerinde ve kıyıdaki sıra gazinolarla onun yakınında bulunan deniz hamamı (kumsal), çayır ve büyük çeşit yoluyla gidilen sular ve bentlerdir. İskele üstündeki gazinoda fiyatlar yüksektir; meşrubat 50, içkiler 100 kuruştur. Öbür gazinolar nispeten daha ucuzdur. Kahve 10-20 kuruşa içilebilir. Ancak bunlarda çalgı yoktur.
Büyükdere kıyısında hatıra fotoğrafı çektiren bayanlar, 1930. (Foto: Depo Photos)
Rıhtımdan ayrılan yol Fıstık ve Sultan sularına, Kara Kâhya’nın Bağı‘na sarfiyat. Fıstık ve Sultan suları kendi namlarıyla tevsi edilen (yayılan) iki farklı mesirenin ortasından akar. Otomobille 20 dakika uzaklıktadır. Tek atlı çekçekler buraya pazarlıkla 75 kuruşa masraflar. Su başlarındaki gazinolara birtakım cumalar çalgı da gelir, bu biçimde kahve ve çay 25 kuruştur.
KOŞAR, OYNAR, PARASIZ EĞLENİRLER
Kara Kâhya’nın Bağı daha çok kendi kendine çalgısız eğlenmek isteyenlerin ziyaret ettiği bir mesiredir. Buraya aileler sepet sepet yemekleriyle gelirler. Çayırlıklarda papatyalar içinde koşar, oynar ve parasız eğlenirler. Beyoğlu’na 56 kilometre arada bulunan bentlere tenezzüh (gezinti) için gidecekler cuma sabahı gün doğuşunda arabaya binmelidirler. Aksi takdirde dönüş karanlıklarda, tehlikeli ve epeyce müziçtir (tedirgin edici).
Otomobil Büyükdere şosesini (taş kırıkları üzerine kum döşenip silindir geçirilerek yapılan yol) takiben iki saatte Belgrad Ormanları’na girer ve yol burada sık ağaçlarla kapalı dar bir patika haline geldiğinden artık seyrüsefere (trafik) müsait değildir.
GEYİK, YABAN DOMUZU VE KURT AVLANIR
Bentler buradan yaya bir saat ileride ve yedi çeşitli yerde inşa edilmiştir. Bunların üçü Beyoğlu’na, dördü de İstanbul’a su verir, bir araba bentlere gidip gelmeye 30 lira alır. Aralığın uzunluğu ve araba fiyatlarının değerliği yüzünden bentler kalabalık olmaz, cumaları tek tük özel arabalarıyla gelen ziyaretçilerden diğer kimse bulunmaz. Yalnız av mevsiminde Belgrad Ormanları’na sık sık av tenezzühleri tertip edilir ve ağaçlıklar içinde geyik, yaban domuzu, kurt avlanır.
Kalender, Kanlıkavak, Rumeli Hisarı, Bebek: Büyükdere’den daha sonra artık Boğaz’ın bu kıyısında mesire yerleri azalmaya başlamıştır ve Kalender işte bunların en sonuncularından biridir. Kalender’in iskelesi Yeniköy’dür. Cumaları burası kalabalık olur, meşhur Kalender Gazinosu ucuzdur. Kahve 10 kuruştur. İçkiler özel ancak mutedil (ölçülü) bir tarifeye tâbidir.
EMİRGAN’DAKİ ÇİLEK TARLALARI
İstanbul’un fethindilk evvelden büyük bir servi ormanı olan Emirgan çilek tarlaları ve Kanlıkavak namıyla maruf olan suyuyla tanınmıştır. Emirgan Korusu cuma günleri pek kalabalık olur.
GİDİŞ-DÖNÜŞ 8 LİRA
Kanlıkavak, Hacı Osman bayırında ve köyün yarım saat kadar güneybatısındadır. Bu su beş santimetre kutrunda (çap) bir borudan akar. Arabayla gidilir. Bir araba Şişli’den buraya azimet avdet (gidiş-dönüş) 8 lira alır, gazinosu yoktur.
Vaktiyle Bizans imparatorunun hapishanesi olan Rumeli Hisarı, İstanbul’un görülecek yerlerinden biridir. Burasını cuma günleri kimi meraklılar ziyaret ederler. Küçük bir bahşiş mukabilinde rehberiniz sizi gezdirerek izahat verir.
Bebek Koyu, 1930 (Foto: Depo Photos)
BEBEK’İN ESKİ İSMİ
Hisarlardan ayrılan büyük ve muntazam şose Bebek Koyu’nda biter. Köprüden 27 dakika uzaklıkta olan Bebek’in eski ismi Şile’dir, iskele manasınadır.
Bebek Gazinosu, 1930. (Foto: Depo Photos)
Bebek’e Eminönü’nden tramvay, birinci mevki 12,25, ikinci mevki 9,75 kuruştur. Bebek’in birinci cümbüş yerini meşhur bahçesi (Bebek Gazinosu) teşkil eder. Burada meşrubat 25 kuruştan başlar.
*Yazı, 14 Mayıs-6 Haziran 1930 tarihleri içinde “Cuma Günlerini Nasıl Geçirmeli?” başlıklı tefrikadan derlenmiştir.
YARIN: 90 yıl evvel İstanbul halkı hafta sonları nasıl eğleniyordu? 2. Kısım: Anadolu Yakası