Alfafeto protein Tp alanndaki gelismelere paralel olarak gebelik takibi de son zamanlarda buyuk degisimler gostermistir. Gebelik srasndaki takibin amac hem annenin hem de bebegin miada kadar saglkl bir sekilde gelebilmeleridir. Ayrca bebekte bulunan baz anomalilerin onceden, gebelik esnasnda tespit edilmesi ve mumkun ise tedavi edilmesi, eger yasama sans yoksa gebeligin sonlandrlmas bu takiplerin bir diger amacdr. Bu tur, gebelik esnasnda tespit edilebilen anomalilerin, invazif olmayan yani hem bebege hem de anne adayna zarar verme olaslg bulunmayan testler ile belirlenmesi asl amactr. Ancak bu tur tetkiklerin hemen hicbiri hastalgn varlgn teyit etmez. Bu nedenle uygulanacak test bize hastalk riskini vermeli eger bu risk kabul edilebilir snrlarn dsnda ise invazif yontemler de uygulayarak hastalgn kesin tansna gidilmelidir. Bu tur testlere tarama testi ad verilir. Tarama testleri belirli bir hastalk icin var ya da yok seklinde sonuc vermez. Bu tur sonuclar tansal testler ile alnr. Ornegin belsoguklugu dusunulen bir hastada kultur tansal bir testtir. Hastalk var ya da yok seklinde sonuc verir. Tbbi girisimler ve tedaviler tansal testlerin sonucuna gore yaplr.Jinekolojide en cok kullanlan tarama testi smear iken obstetride ozellikle son yllarda uygulanan tarama testi uclu test veya bunun daha snrlanms versiyonu olan alfa fetoprotein testidir (MS-AFP). AFP olcumleri 1980'lerin ortalarndan beri obstetride kullanlmaktadr.Gerek uclu test gerekse MS-AFP olsun bu testlerin amac iki tur hastalk icin risk belirlemektir. Bunlardan ilki bir kromozom anomalisi olan Down Sendromudur (mongolizm, trizomi 21). Ikincisi ise genel olarak nural tup defekti ad verilen sinir sistemi hastalklardr. Bu tip hastalklarda bebegin beyin ya da omurgasnda defekt vardr. Beyin dokusunun gelismedigi anensefali ad verilen tablodan omurgada acklgn oldugu spina bifida ad verilen tabloya kadar degisik yelpazedeki anomaliler grubudur. Bu testlerde onemli olan anormal sonuclarn hastalg degil riski belirledigidir. A-feto protein nedir ? AFP anne karnndaki bebegin karacigerinden salglanan bir proteindir.Eriskindeki albumin isimli proteinin fetal yasamdaki karslgdr. Fetusdan amniyon svsna gecer. Burdan da bir miktar AFP annenin dolasmna karsr.AFP duzeyleri gebeligin sonlarna kadar yavas bir arts gosterir. AFP olcumleri anne kannda ya da amniyosentez sonras amniyon mayiinde olculebilir. Maternal AFP olcumu gebeligin 16-20 haftalar arasnda yaplr. AFP yasa ve gebelik saysna baklmakszn butun gebelere yaplmaldr. Nasl Degerlendirilir ? AFP degerinin yuksek ya da dusuk olmas anomali varlgn gostermez. Sadece artms riski belirler ve ileri tetkik gerekliligine isaret eder. Testin yapldg gebelerin %10'unda anormal sonuclar ckarken bunlarnda sadece %10'unda defektli fetus bulunur. AFP duzeyi ile gebelik haftas iliskili oldugundan gebelik yasnn dogru bilinmesi testin yorumu acsndan cok onemlidir. AFP sonucunu etkileyen faktorler sunlardr: Annenin agrlg Yas Irk Cogul gebelik Seker hastalg Asikar ya da gizli kanama olmas. Yas Irk Cogul gebelik Seker hastalg Asikar ya da gizli kanama olmas. Cogul gebelik Seker hastalg Asikar ya da gizli kanama olmas. Normalden yuksek AFP degerlerine yol acan en onemli anomali noral tup defektleridir (NTD). Noral tup bebegin beyin ve omuriligini olusturan yapdr. Dollenmeden sonraki 4. haftada eger bu tup her iki yandan uygun sekilde kapanmaz ise NTD soz konusu olur. Her yl A.B.D'de 2500 yeni bebek bu anomaliler ile dunyaya gelmektedir. Spina bifida omugann anomalisidir. Cogu vakada omurilik uygun ve tam olarak tesekkul etmistir ancak omuriligi cevreleyen ve koruyan omurgada acklk bulunur. Eger omurilik bu acklktan dsarya dogru ftklasrsa bacak felcinden idrar ve dsk tutamamaya kadar degisen problemler gorulebilir. Eger bu acklk kafada ya da kafaya yakn bolgede olursa bebegin kafatas gelisemez ve beyin dsarda olabilir, veya beyin hic gelismeyebilir. Bu son grup bebeklerin yasama sans yoktur. Noral tup defektleri kormozomal bozukluklar degildir. Cevresel faktorlerden kaynaklanyor olabilirler. Bir bebeginde NTD olan hastann diger bir bebeginde de ayn problemin gorulme olaslg ayndr.Gebelikten once ve gebelik srasnda folik asit kullanmnn NTD'lerini %50 orannda azalttg ileri surulmektedir. AFP degerlerini yukselten bir diger etken de bebegin karn duvarnda yer alan defektlerdir. Barsaklarn karn dsnda oldugu durumlarda da AFP fazla miktarda amniyon mayiine gecer ve dolays ile anne adaynn kannda da yuksek olarak bulunur. Bebegin olmek uzere oldugu ya da oldugu durumlarda da bu proteinin miktarlar artar.Cogul gebeliklerde de AFP yukselir. Down sendromu gibi baz kromozomal anomalilerde AFP duzeyleri olmas gerekenden dusuk bulunur. Ancak bu dusuklugun hassasiyeti NTD'de oldugu kadar yuksek degildir ve tek basna AFP riski belirlemek icin yeterli olmaz. AFP Yuksek bulunursa AFP yuksekligi saptandgnda yaplacak ilk islem detayl bir ultrason incelemesi yapmaktr. Bu sayede gebeligin yas ve fetus says saptanr. Eger AFP yuksekligini acklayacak bir anomali saptanr ise ek tetkik gereksizdir. Bazen amniyosentez yapmak gerekli olabilir ancak NTD kromozomal bir anomali olmadg icin amniyosentezden tatmin edici bir sonuc beklenmez. Ultrason ile NTDlerin buyuk bir ksm yakalanr. Anensefali gibi buyuk defektler zaten kolaylkla tespit edilebildiginden ultrasonun normal oldugu ancak AFP degerlerinin yuksek bulundugu vakalarda olay, buyuk olaslkla kucuk bir spina bifidadr. AFP Testinin avantajlar AFP sonucu normal bulunan anne adaylarnda endiseler buyuk olaslkla ortadan kalktg icin gebelik cok daha rahat ve sorunsuz gecmektedir. Spina bifida oldugu bilinen bebekler, dogum icin yogun bakm sartlarnn oldugu saglk kurumlarna yonlendirilebilirler.Yaplan calsmalarda spina bifidal bebeklerin sezaryen ile dunyaya gelmeleri durumunda felc gecirme olaslklarnn daha azaldg bulundugundan bu bebeklerde planl sezaryen faydal olacaktr. Down sendromu riskinin belirlenmesinde ise uclu test ya da triple test daha faydaldr